Gỗ sưa đỏ luôn được biết đến là loại gỗ cao cấp, quý hiếm không chỉ bền đẹp mà còn có tác dụng phong thủy, chữa một số bệnh nhất định. Cùng Kaizen Home tìm hiểu kỹ hơn về đặc điểm, công dụng và cách nhận biết các loại gỗ sưa nhé!

1. Tổng quan về gỗ sưa đỏ

1.1 Gỗ sưa đỏ là cây gì?

Gỗ sưa chính là chất liệu gỗ tự nhiên được khai thác từ loại cây sưa – một loài thực vật thân gỗ thuộc nhóm họ Đậu. Gỗ sưa chính là loại gỗ quý và thuộc hàng siêu hiếm tại Việt Nam. Gỗ này có chất lượng tốt, thớ gỗ mịn, đường vân đẹp. Đặc biệt, gỗ có hương thơm tự nhiên, thoáng nhẹ tựa như mùi hương trầm. Nhờ vào những đặc điểm trên, loại gỗ này được đánh giá là chất liệu thượng hạng trong quá trình thiết kế nội thất đẹp.

1.2 Gỗ sưa phân bổ ở đâu?

Cây sưa phát triển mạnh trong điều kiện có nhiều ánh sáng, đất sâu, dày và có độ ẩm cao. Ở Việt Nam, cây gỗ sưa chủ yếu phân bố ở khu vực miền Bắc. Ngoài ra, tại một số nơi ở vùng Hải Nam, Trung Quốc cũng xuất hiện loại cây này. Tại Việt Nam, số lượng cây sưa còn rất ít. Một số còn sót lại nằm rải rác ở các công viên, đình làng hoặc miếu mạo.

1.3 Đặc điểm nhận biết 

    • Đây là loại cây gỗ nhỡ và rụng lá theo mùa. Chiều cao trung bình khoảng từ 6-12m (cũng có thể cao đến 15m).
    • Thân cây sưa có dạng hợp trục và dáng phân tán.
    • Vỏ cây sưa thường có màu vàng nâu hay xám và nứt dọc.
    • Các cành non màu xanh và có lông mịn thưa.
    • Lá thường mọc cách nhau, dạng kép lông chim lẻ. Mỗi là kép có 9-17 lá chét đính so-le trên cuống chính. Lá chét có hình xoan thuôn gọn với đầu nhọn hoặc có mũi nhọn. Mặt dưới của phiến lá thường có màu tái trắng.
    • Hoa mọc ra từ phần nách lá cây sưa, thường sẽ xuất hiện trước khi lá mọc đầy đủ. Hoa sưa là loại hoa tự tán gồm nhiều bông màu trắng, với kích thước khoảng 7-9mm, có mùi thơm nhẹ. Mùa hoa rơi vào khoảng tháng 2-3.
    • Quả của cây sưa là dạng đậu hình trứng thuôn dài. Với chiều dài là 5 – 7,5 cm. Chiều rộng khoảng 2-2,5 cm. Quả có 1-2 hạt. Mỗi hạt có đường kính từ 8-9mm. Quả khi chín thì sẽ không tự nứt.
    • Gỗ sưa là một loài cây ưa sáng, ưa đất sâu dày và cần độ ẩm cao.

1.4 Phân loại gỗ sưa

Gỗ sưa gồm có 3 loại chính đó là gỗ sưa đỏ, gỗ sưa trắng và gỗ sưa đen. 

1.4.1 Gỗ sưa đỏ

Trong các loại gỗ sưa, gỗ sưa đỏ sẽ có giá trị cao hơn hẳn. Gỗ sưa đỏ nổi bật nhờ vào màu gỗ và hương thơm.

    • Gỗ sưa có màu đỏ, vàng, thỉnh thoảng đan xen thớ gỗ màu đen.
    • Gỗ có vân bốn mặt, đường vân gỗ đẹp và được mệnh danh là “đệ nhất vân”.
    • Khi đưa gỗ ra ngoài ánh sáng sẽ thấy hiện lên óng ánh 7 màu, kiểu sắc cầu vồng rất đẹp.
    • Còn về mùi hương và mùi thơm gỗ sưa đỏ thoảng như mùi hương trầm.

Là loại gỗ quý hiếm lại có giá trị cao nhất trong số các loại gỗ trên thị trường, cây gỗ sưa đỏ nằm trong nhóm 1A, cấm khai thác hoặc mua bán vì mục đích thương mại.

1.4.2 Gỗ sưa trắng

    • Thân cây sưa trắng nhẵn, thường có màu xanh lá, trong khi sưa đỏ có vỏ thân sần sùi và màu nâu xám.
    • Lá sưa trắng cũng sẽ mỏng hơn so với lá sưa đỏ.
    • Vào cuối tháng 2 và đầu tháng 3 là lúc cây sưa trắng bắt đầu nở hoa. Hoa sưa có màu trắng, mọc thành chùm, có cánh lớn.
    • Gỗ sưa trắng với vân hai mặt. Loại gỗ này cũng sẽ không có mùi thơm. 

Cũng bởi lý do này mà gỗ sưa trắng thường có giá trị kinh tế không cao bằng gỗ sưa đỏ.

1.4.3 Gỗ sưa đen

Sưa đen thuộc trong nhóm gỗ sưa có giá trị khá cao trên thị trường. Người ta phân biệt gỗ sưa đen với gỗ sưa đỏ và gỗ sưa trắng nhờ vào mùi hương, thớ và vân.

    • Gỗ sưa đen thường có mùi thơm dễ chịu, càng dùng lâu sẽ càng thơm. Có mùi thơm quyến rũ và khi đốt thì chuyển màu trắng đục.
    • Sưa đen thớ mịn, vừa cứng lại vừa dẻo và nhiều hoa văn đẹp.
    • Gỗ sưa cứng chắc và có nhiều đường vân đẹp mắt.

1.4.4 Gỗ sưa vàng

Tam Kỳ – Quảng Nam có một loại cây hoa vàng và người dân gọi là cây sưa vàng. Cây sưa vàng này không phải là cây sưa phố biến ở các tỉnh phía Bắc. Hiện nay nó thường được trồng làm cây bóng mát hoặc làm cảnh. Gỗ sưa vàng cũng không có giá trị bằng gỗ sưa đỏ và sưa trắng. 

2. Ứng dụng của gỗ sưa đỏ trong đời sống hiện nay

2.1 Trang trí nội thất

Gỗ sưa có chất lượng tốt hơn cả những loại gỗ quý như: gỗ lim, gỗ gụ, gỗ mun,… Gỗ sưa có các đường vân đẹp, độ bền chắc cao, không bị mối mọt, đặt ngoài nắng cũng không bị co nứt, mùi hương thơm lâu nên được ưa chuộng trong các thiết kế nội thất, đồ thủ công mỹ nghệ. Các sản phẩm nội thất, đồ trang trí từ gỗ sưa được ưa chuộng hiện nay như: bàn ghế gỗ sưa đỏ, lộc bình hay tượng Phật Di Lặc hoặc tượng thần tài.

2.2 Đảm bảo sức khỏe

Không chỉ được sử dụng để làm nguyên liệu nội thất, nhà ở, theo y học cổ truyền Trung Quốc, gỗ sưa còn có giá trị như một loại thảo dược, trị được các vấn đề về sức khỏe. Một số sách của Trung Quốc liệt kê các công dụng của gỗ sưa đó là: giúp giảm đau, cầm máu và nhuận khí, trị bệnh đường ruột, hỗ trợ chữa bệnh tim và hoạt huyết.

Nhiều người cũng tin rằng gỗ sưa đỏ có tuổi đời hàng trăm năm sẽ phát ra khí mộc dưỡng. Loại khí này còn giúp an thần, tỉnh táo, thúc đẩy tái tạo các tế bào và góp phần phục hồi chức năng nội tạng trong cơ thể. Tận dụng đặc điểm này mà các sản phẩm từ gỗ sưa như vòng tay, giường ngủ, bàn ghế,… luôn được ưa chuộng. Thời gian tiếp xúc càng lâu thì sẽ càng phát huy hiệu quả.

2.3 Tác dụng phong thủy

Gỗ sưa được đánh giá cao về mặt tâm linh và phong thủy. Gỗ sưa có mùi hương lâu, nên được sử dụng như một loại hương liệu để ướp xác và làm khí cụ để trấn yểm, tránh tà ma. Tuy nhiên hiện nay gỗ sưa vẫn được lựa chọn để chế tác các món đồ thờ cúng, đồ phong thủy.

3. Hướng dẫn cách nhận biết gỗ sưa đỏ

3.1 Quan sát bằng mắt thường

Gỗ sưa có màu vàng hoặc đỏ. Gỗ để lâu, bụi phủ có thể xuống sắc nhưng khi dùng giấy ráp đánh nhẹ hay dùng dao cạo thì màu vẫn lên được sắc vàng hoặc đỏ. Do vậy mà người xưa truyền tai nhau “vân gỗ trắc, sắc gỗ sưa”. Ngoài sắc gỗ, khi quan sát bạn có thể để ý đến vân gỗ. Vân gỗ sưa nổi lên và xoắn từng lớp từng lớp, có những xoắn tít hiện ra hình thù kỳ lạ. Sách cổ Trung Quốc gọi những hình thù này chính là “hình mặt quỷ”.

3.2 Ngửi mùi hương

Gỗ sưa là loại gỗ có hương thơm đặc biệt. Những ai đã được ngửi mùi gỗ sưa này một lần thì sẽ rất khó nhầm lẫn với các loại gỗ khác như gỗ ngọc am, gỗ hương,… Với những món đồ gỗ cổ, để xác định liệu có đúng chế tác từ gỗ sưa hay không, bạn có thể dùng dao hoặc giấy ráp cạo nhẹ ở bên ngoài. Sau đó bạn khi ngửi mùi gỗ này sẽ thấy một mùi thơm tự nhiên, thoáng nhẹ.

3.3 Quan sát khói tỏa khi đốt

Thêm một cách nhận biết gỗ sưa đơn giản đó là đốt và quan sát phần khói của chúng. Quan sát khói tỏa khi đốt, gỗ sưa khi đốt sẽ có một mùi thơm nhẹ, để lại tàn màu trắng ngà và rất mịn.

3.4 Cân gỗ

Gỗ sưa thường sẽ nhẹ hơn so với các loại gỗ như gỗ cẩm lai, gỗ lim, gỗ trắc. Nhưng nặng cũng không thua kém gì gỗ xoan, gỗ hương, gỗ lát,… Nhận biết gỗ sưa bằng cách này có phần khó khăn hơn. Đặc biệt chỉ giới chơi đồ gỗ, những người có kinh nghiệm lâu năm, am hiểu nhiều loại gỗ thì mới có thể áp dụng.

3.5 Ngâm gỗ sưa trong nước sôi

Đây cũng là cách thường được nhiều người áp dụng để nhận biết gỗ sưa. Bạn có thể cắt một mẩu gỗ sưa đỏ, sau đó ngâm vào một bát nước sôi. Thời gian ngâm trong khoảng 15 – 20 phút. Nếu thấy nước chuyển thành màu hồng, có lớp váng dầu bám vào thành bát, lại ngửi thấy mùi hương thơm nhẹ thì đó chính là gỗ sưa.

4. Giá gỗ sưa đỏ hiện nay trên thị trường là bao nhiêu?

Gỗ sưa đỏ giá bao nhiêu là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm. Giá gỗ sưa đỏ luôn nằm Top đầu trong những loại gỗ quý hiếm. Một cây gỗ sưa phải có tuổi thọ đến hàng chục, hàng trăm năm mới có giá trị sử dụng. Vào những thời điểm gây “sốt” trên thị trường, 1kg gỗ sưa có thể được bán với giá 30 triệu đồng. Một cây sưa cổ thụ sẽ có giá lên đến cả trăm tỷ.

Nhìn chung, giá của cây gỗ sưa đỏ phụ thuộc vào tuổi của cây, đường kính thân cây và cả xuất xứ của gỗ.

    • Những cây gỗ sưa cổ thụ, trên 30 năm tuổi với đường kính trên 50cm sẽ có giá bán dao động là 30 đến 40 triệu đồng/kg.
    • Những cây dưới 20 năm tuổi, có đường kính từ 15 đến 20cm được bán với giá từ 1,5 đến 3 triệu đồng/kg.
    • Ngoài ra, cùng là gỗ sưa cổ thụ nhưng gỗ ở cành thì giá sẽ thấp hơn so với gỗ ở thân chính.

Ngoài ra giá gỗ sưa đỏ khác nhau dựa trên vùng trồng. Ở nước ta, gỗ sưa đỏ miền Bắc thường sẽ có giá bán cao hơn loại gỗ sưa được trồng ở phía Nam. Do xuất phát từ nhiều nhận định rằng, gỗ sưa trồng miền Bắc có chất lượng tốt hơn và gỗ đẹp hơn.

Trên đây là tổng hợp thông tin quan trọng về loại gỗ sưa đỏ từ đặc điểm, phân loại đến cách nhận biết các loại gỗ sưa cũng như biết được gỗ sưa đỏ có tác dụng gì. Với những công dụng tuyệt vời mà nó đem lại thì chắc hẳn trong tương lai sẽ được nhiều người ưa chuộng sử dụng.